باغ هاي تهران

70 درصد از باغ‌هاي تهران از بين رفته است

60 تا 70 درصد از باغ‌هاي تهران از بين رفته‌اند كه فقط در حدود 15 سال اخير نزديك 4 تا 5هزار هكتار از آنها نابود شده‌اند. علت اين مساله اين است كه سرمايه‌ها به لحاظ سودآوري به شهر تهران سرازير شده‌اند و همين موضوع باعث شده است كه باغات تهران به عنوان كالاي سرمايه‌اي دست به دست شوند و كاربرد قديمي خود را كه منبعي براي به دست آوردن درآمد اقتصادي براي كشاورزان و باغداران بودند، از دست بدهند.

به جز باغات كن، كساني كه اکنون مالك باغ‌ها هستند صاحبان و مالكان واقعي باغ‌ها نيستند. باغ‌ها مانند زمين و حتي بيشتر از آن در شهر تهران جاذبه ساخت‌و‌ساز پيدا كرده‌اند، در نتيجه مورد توجه كساني كه در بخش ساخت‌و‌ساز سرمايه‌گذاري مي‌كنند قرار گرفته‌اند. يكي ديگر از مواردي كه باغات را در معرض تخريب و تهديد قرار داده است و حفاظت و صيانت از آنها را مشكل كرده است، عدم شناسايي باغات و شناسنامه نداشتن آنهاست. قانون شناسنامه‌دار كردن باغات، قانوني است كه بيش از نيم قرن از آن سپري شده ولي هنوز اجرايي نشده است.

در شوراي انقلاب سال 1359 قانون باغات مورد بررسي مجدد و اصلاح قرار گرفت و آيين‌نامه اجرايي آن نوشته شد، ولي اين آيين‌نامه هيچگاه اجرا نشد. در آن آيين‌نامه ذكر شده بود در شهر تهران، شهرداري و ساير نهادهاي مسئول، بايد از باغات محافظت كنند و حتي به مالكان از نظر آب و آبياري كمك كنند. در آن قانون پيش‌بيني شده بود كه هر باغي در شهر و حريم شهر بايد داراي شناسنامه باشد، كه اين شناسنامه بايد حاوي مشخصات كامل باغ از تعداد درختان، نوع درختان، قطر درختان، مساحت باغ و ساير مشخصات باغ باشد. شناسنامه بايد به تأييد شوراي شهر هر محل برسد و امضاي مالك هم داشته باشد. اين شناسنامه بايد در شوراي شهر كه تنها نهاد تصويب باغ بودن يا نبودن باغ است، به تصويب می‌رسید كه اين كار انجام نشد. در قانون آمده كه هر كس عاملا و عامدا درختان باغي را قطع كند، آن باغ بايد توسط محاكم قضائي تصرف شود و به نفع مردم تحويل شهرداري‌ها داده شود. ولي اين اتفاق هيچ‌گاه صورت نگرفته است و دليلش هم اين است كه ما هيچ‌وقت شناسنامه را در دسترس نداشته‌ايم. ه

مين باعث شده است كه باغات تهران به مرور از بين بروند و الان تقريبا به جز باغات متفرق در سطح شهر تهران، باغات كن و مقدار بسيار كمي از باغات طرشت، ديگر باغي نداريم. نابودي باغات عواقب متعددي دارد كه يكي از آنها به هم خوردن اكوسيستم شهر است. اگر اكوسيستم شهر برقرار نباشد و داده‌هاي طبيعي به‌طور متناسب در كنار يكديگر نباشند، شهر ما تبديل به يك شهر سوخته مي‌شود. مواردي مانند قرار گرفتن در وضعيت بسيار بد آلودگي هوا، در مضيقه قرار گرفتن از نظر آبي، كاهش سفره‌هاي آب زيرزميني و نابودي باغات از جمله مواردي هستند كه نشان مي‌دهند تعادل در شهر تهران به هم خورده است.

هنگامي كه در يك شهر تعادل طبيعي بر هم مي‌خورد به مرور شهر از بين خواهد رفت. در گذشته آب باعث آباداني مي‌شد و مردم در اطراف جايي كه آب بود جمع مي‌شدند و زندگي مي‌كردند، متاسفانه مهاجرت بي‌حد و حصر به تهران و عملي نكردن تمركززدايي از شهر تهران و متمركز كردن همه مسائل سياسي، اداری، اقتصادي و اجتماعي در شهر تهران و در نتيجه وفور جمعيت در اين شهر باعث شده است كه منابع طبيعي شهر تهران پاسخگوي نياز مردم نباشند و درختان و باغاتي هم كه الان وجود دارند به لحاظ كم‌آبي و آلودگي هوا در معرض تهديد و تخريب قرار گيرند. براي حفظ باغات تهران در گذشته در شوراي چهارم يك سري اقدامات صورت گرفت كه نمونه آن ماجراي نيمي از باغات كن بود.

نيمي از باغات كن را كه در طرح تفصيلي شهر تهران در پهنه فضاي سبز قرار نگرفته بودند تبديل به پهنه فضاي سبز (پهنه جي) كرديم. در شوراي شهر لايحه قرار گرفتن اين باغات را در پهنه جي تصويب كرديم و شوراي عالي معماري و شهرسازي هم تصويب كرد كه اين باغات در پهنه جي قرار بگيرند، كه تصويب اين لايحه باعث شد باغات در ضوابط و مقرارت پهنه جي از نظر مساحت و ارتفاع ساخت و‌ساز قرار بگيرند. از سوي ديگر هفته گذشته طرح يك فوریتي را در شوراي اسلامي شهر تهران به تصويب رسانده‌ايم كه براساس اين طرح اقداماتي مانند شناسامه‌دار كردن باغات شهر تهران مورد تاكيد قرار گرفته و بودجه آن هم از سال قبل پيش‌بيني شده است. با اجراي اين طرح از يك سو باغات شهر تهران شناسنامه‌دار مي‌شوند و از سوي ديگر لايحه‌اي به لايحه‌هاي تفصيلي اضافه مي‌شود تا شناسايي بيشتر باغات را مد نظر قرار دهد و بر اجراي قانون حفظ و گسترش فضاي سبز و آيين‌نامه آن تاكيد کند.

محمد حقاني – به نقل از روزنامه آرمان

موضوعات مرتبط : باغ های تهران